اندام های وستیجیال و همولوگ

واژه وستیجیال از واژه "وستیجیوم" که به معنای "ردپا" است گرفته شده است.خوب شاید بهتر باشه اول بفهمیم رد پا با اثر پا یا جای پا چه تفاوتی دارد.نوزادان وقتی که متولد میشوند دارای پرونده ای هستند که در اون پرونده همه مشخصات آنها نوشته شده است در قسمتی از این پرونده بخشی هست که اثر پای نوزاد برای جلوگیری از عوض شدن احتمالی ثبت میشه به این اثر پا می گویند.

اما رد پا چیست؟فرض کنید با کفش گلی وارد حیات منزلتان که گلی نیست می شوید چه اتفاقی می افتد؟! از دم در رد پای شما تا رسیدن به محل در آوردن کفش باقی می ماند. خوب اگه توجه کنید میبینید که در ابتدا گل ها بیشتر هستند و هر چه به سمت جلوتر حرکت میکنید گل ها کمتر می شود و شاید به جایی برسد که حتی محو شود و دیگر کفشتان گلی نباشد به این میگویند رد پا.پس فهمیدیم رد پا چه فرقی با اثر پا دارد.

گاه شما ساختاری را در یک جاندار میبینید که وظیفه ای انجام میدهد اما همین ساختار در جاندار دیگر،به نسبت کوچک تر شده و فاقد نقش خاصی است،یا نقش بسیار جزیی دارد و یا حتی نقش آن عوض شده است چنین ساختار هایی که نشان دهنده ی تغییرات جاندار در گذشته هستند اندام وستیجیال هستند آنچه در ساختار های وستیجیال اهمیت دارد ،تحلیل رفتن آن نسبت به ساختار های مشابه در دیگر جانداران است.اما چرا این ساختار ها در این جانداران تحلیل رفته است؟در واقع آن چه که باعث این تغییرات در گذر زمان شده،این است که همگام با سایر تغییرات این ساختار ها به نوعی ساختار های مزاحم محسوب میشوند و انتخاب طبیعی همواره آن هایی را که با محیط سازگار تر هستند حفظ میکند.

در حقیقت ساختار های وستیجیال همولوگ ساختار هایی هستند که نسبت به آنها تحلیل رفته اند مثلا لگن مار همولوگ لگن سایر خزنده گان است.

ساختار های همولوگ به ساختارهایی در گونه های مختلف اطلاق میشود،که شباهت اساسی با یکدیگر دارند اما به دلیل تغییرات در طول  زمان،میتوانند عملکرد و شکل متفاوتی داشته باشند.این شباهت های اساسی نشان دهتده نیای مشترک است.در حقیقت این ساختار در نیای مشترک وجود داشته است،اما در هنگام پیدایش گونه ها از نیای مشترک تغییراتی در آن ایجاد شده است،که باعث تغییر در شکل و عملکرد آن شده است.

چند اندام وستیجیال در انسان

1. ارگان ومرونازال VOMERONASAL ORGAN: یا ارگان جاکوبسون که حفره ای است در پل های بینی دو سمت با گیرنده های شیمیایی که در انسان عملکردی ندارند. در جانوران پست تر وظیفه درک ماده شیمیایی فرومون رو بر عهده دارند

2. عضلات خارجی گوش: ۳ عضله هستند که در بخش خارجی گوش واقع شده اند و در سایر حیوانات نظیر خرگوشها و سگها، وظیفه حرکت مستقلانه گوش از سر را بر عهده دارند. اما انسانها هنوز دارای آن هستند و توسط این عضلات است که بعضی از افراد می‌توانند گوششان را تکان دهند

3. دندان عقل: در انسانهای اولیه که مقادیر زیادی از گیاهان رو جهت به دست آوردن انرژی مصرف می‌کردند داشتن یک جفت اضافه دندان آسیا در هر فک مفید به نظر می‌رسید اما در انسانهای امروزی که انواعی از غذاها را مصرف می‌کند، زیاد ضروری به نظر نمی‌آید

4. دنده گردنی: حدود یک درصد از مردم یک جفت دنده اضافی در بالای دندهای خود (در بخش گردن) دارند که به نظر می‌رسد باقی‌مانده از اجداد خزنده ما باشد. این دنده می‌تواند در این افراد مشکلات عروقی یا عصبی ایجاد کند 

5. پلک سوم: در اکثر پرندگان و پستانداران یک لایه محافظ به عنوان پلک سوم بر روی چشمشان وجود دارد که وظیفه حفاظت از چشم و خروج شن ریزه و گرد و غبار را از چشم بر عهده دارد. باقی مانده این پلک در انسان به صورت یک چین نازک در گوشه داخلی چشم وجود دارد.