ساختمان چشم

 چشم انسان به شکل یک کرۀ کوچک است که قطر آن به طورمتوسط حدود 24 میلی متر است. کرۀ چشم در جلو دارای یک بخش شفاف است به نام قرنیه. قرنیه نور را از خود عبور داده، به داخل چشم هدایت می کند. دیوارۀ کرۀ چشم از یک بافت پروتئینی نسبتاً محکم به نام صلبیه یا اسکلرا تشکیل شده است.
روی صلبیه در جلو توسط یک بافت پیوندی شل به نام ملتحمه پوشیده شده است. ملتحمه حاوی رگ های خونی است که وظیفه خون رسانی به بافت های اطراف را  به عهده دارند. به علاوه در ملتحمه سلول های ترشح کنندۀ مخاط وجود دارد که به لغزنده سازی سطح چشم و حرکت راحت تر آن کمک می کنند. در داخل صلبیه یک بافت پرعروق تیره رنگ به نام مشیمیه یا کوروئید وجود دارد. مشیمیه در خونرسانی به بخش های  خارجی تر شبکیه نقش مهمی دارد، به علاوه رنگ تیرۀ آن مانع از انعکاس مکرر نور در چشم شده، به تشکیل یک تصویر واضح و شفاف بر روی شبکیه کمک می کند.
رشته های عصبی شبکیه در خلف کرۀ چشم به یکدیگر می پیوندند و عصب بینایی را می سازند. عصب بینایی از عقب کرۀ چشم خارج شده، پس از طی مسیری کوتاه در حدقۀ چشم، وارد مغز می شود.

قرنیه :
 قرنیه بخش شفاف جلوی کرۀچشم است که مثل یک پنجره، نور را از خود عبور می دهد و آن را به داخل چشم هدایت می کند. به علاوه بخش عمده شکست نور در اتفاق می افتد. شفافیت و انحنای مناسب قرنیه، نقش مهمی در ایجاد یک تصویر واضح و شفاف در چشم دارد. بیماری هایی که باعث کدورت قرنیه شوید و یا سطح قرنیه نامنظمی ایجاد کنند می توانند دید فرد را تا حدی زیادی مختل کنند.

عنبیه و مردمک :
عنبیه بخش رنگین چشم است که با فاصلۀ کمی در پشت قرنیه قرار گرفته است. عنبیه به شکل یک حلقه است که در وسط آن سوراخی به نام مردمک قرار دارد. نوری که در قرنیه وارد چشم می شود پس از عبور از سوراخ مردمک به قسمتهای داخلی تر چشم منتقل می گردد. عضلات ظریف موجود در عنبیه در شرایط نوری مختلف اندازۀ مردمک را تغییر می دهند. در محیط های روشن، مردمک تنگ می شود تا نور کمتری وارد چشم شود، اما در محیط های تاریک، مردمک باز می شود تا نور بیشتری را از خود عبور دهد.

عدسی :
عدسی چشم که در پشت عنبیه و مردمک قرار گرفته است، وظیفۀ متمرکز کردن دقیق نور بر روی شبکیه را بر عهده دارد. عدسی یک ساحتمان انعطاف پذیر است که در شرایط مختلف تغییر شکل می دهد. وقتی فردی به اشیاء نزدیک نگاه می کند عدسی برجسته تر می شود در نتیجه ، قدرت انکساری آن بیشتر می شود و تصویر را روی شبکیه تنظیم می کند. وقتی فردی به اشیای دورتر نگاه می کند، عدسی مسطح تر شده ، قدرت انکساری آن کمتر می شود.
به این ترتیب یک فرد عادی می تواند تصاویر را در فواصل متغیر (از بی نهایت تا حدود 25 تا 30 سانتی متر) به راحتی ببیند. این خاصیت عدسی «تطابق» نام دارد. به تدریج با افزایش سن، قدرت تطابق عدسی کمتر و کمتر می شود، به طوری که اکثر افراد در سن بالای 40 -45 سال برای دیدن اشیاء نزدیک تر از 30 سانتی متر به عینک مطالعه نیاز پیدا می کنند. این حالت اصطلاحاً «پیر چشمی» گفته می شود. یکی دیگر از تعییراتی که با افزایش سن در عدسی اتفاق می افتد کدر شدن تدریجی عدسی یا همان آب مروارید یا کاتاراکت است. این حالت با جراحی درمان می شود در جراحی آب مروارید عدسی کدر شده از چشم خارج می شود و یک لنز مصنوعی به جای آن قرار داده می شود.عدسی جسم شفّافی است که در پشت عنبیه قرار گرفته، برجستگی عدسی در جلو کمتر از برجستگی آن در عقب است. عدسی به وسیله ی تارهای آویزی به ناحیه ای از مشیمیه، مجاور جسم مژکی متصل است. عدسی را پرده ی شفاف نازک پیوندی قابل ارتجاعی پوشانیده است. در سطح پیشین عدسی یک طبقه از یاخته های پوششی منشوری قرار گرفته است. عدسی از تارهایی ساخته شده است که بعضی از آنها هسته دارند. تارهای کانونی عدسی سخت و متراکمند و هسته ی سخت عدسی را تشکیل می دهند. ضریب انکسار عدسی حدود 1/40 است.

شبکیه :
شبکیه داخلی ترین لایۀ کره چشم است که از چندین لایه سلول عصبی تشکیل شده است. نوری که از طریق قرنیه وارد چشم شده پس از عبور از مردمک عدسی، نهایتاً روی شبکیه متمرکز می شود. سلول های عصبی موجود در شبکیه نور را به پیام های عصبی تبدیل می کنند. این پیام های عصبی نهایتاً از طریق عصب بینایی به مغز منتقل می شوند و در مغز به صورت تصاویر و اشیا مختلف تفسیر می شود.

زلالیه :
زلالیه، مایع آبکی شفافی است که فضای بین  عدسی و قرنیه را پر می کند و در انتقال اکسیژن و مواد غذایی به این بافت ها موثر است. ترشح بیش از حد زلالیه یا اختلال در خروج آن از چشم می تواند به افزایش فشار چشم منجر شده، در نهایت به بیماری «آب سیاه» یا «گلوکوم» بیانجامد. 

  زجاجیه :
 زجاجیه، مایع شفاف ژله مانندی است که داخل کره چشم، یعنی حد فاصل شبکیه تا عدسی را پر می کند و به حفظ شکل کروی چشم کمک کرده، شبکیه را از داخل درجای خود نگه می دارد. گاهی به علت چسبندگی رشته های پروتئینی موجود در زجاجیه و یا به علت های  دیگر، کدورت هایی در زجاجیه ایجاد می شود که فرد سایۀ آن را در میدان دید خود می بیند. این حالت اصطلاحاً مگس پران نامیده می شود.