نکاتی در مورد کورتیزول

۱.کورتیزول یک هورمون استروئیدی است که در برابر موقعیت های تنش زا از بخش قشری غده فوق کلیه ترشح می شود .

۲.کورتیزول تعداد ائوزنوفیل ها و لنفوسیت ها را در خون کاهش می دهد.

۳.کورتیزول مهاجرت گلبول های سفید خون به ناحیه ملتهب و فاگوسیتوز سلول های آسیب دیده را کاهش می دهد.

۴.کورتیزول باعث کاهش آزاد سازی لنفوسیت T از بافت های لنفوئید می گردد.در نتیجه ایمنی نسبت به تقریبا اکثر مهاجم های بدن کاهش می یابد.

۵.کورتیزول به علت نا معلومی تولید گلبول های قرمز را افزایش می دهد.

۶.کورتیزول با افزایش یا کاهش رونویسی از بسیاری از ژن ها ساخت mRNAبرای تولید پروتئین ها که واسطه اثرات فیزیولوژیک متعدد آن ها هستند را تغییر می دهد.

۷.کورتیزول برای مصرف انرژی پروتئین ها را می شکند و انرژی در دسترس سلول را زیاد می کند.

۸.کورتیزول با تجزیه پروتئین های ( افزایش اسید آمینه  خون )می تواند باعث افزایش قند خون شود.

۹.کورتیزول می تواند پادتن ها که نوعی پروتئین هستند تجزیه کند و میزان آن در بدن را کاهش دهد

۱۰- کورتیزول باعث سرکوب سیستم ایمنی می شود و در درمان بیماری های خود ایمنی وجلوگیری از دفع پیوند اعضاء استفاده می شود.

۱۱- مقدار کورتیزول در خون توسط خودتنظیمی منفی کنترل می شود.

۱۲-هورمون کورتیزول برای تجزیه پروتئین ها ساخت پروتئاز در سلول را تحریک می کند.

۱۳- افزایش بیش از حد کورتیزول سبب ادم یا خیز می شود.

یکی از اثرات اصلی کورتیزول بر سیستم های متابولیک بدن ، کاهش ذخایر پروتئینی در کلیه ی سلول های بدن به غیر از سلول های کبد است.
علت این امر کاهش سنتز پروتئین و افزایش کاتابولیسم موجود در سلول است.
این دو اثر ممکن است احتمالا ناشی از انتقال آمینواسیدها به داخل بافت های خارج کبدی باشند ، اما این کاهش انتقال نمی تواند تنها علت بروز این دو اثر باشد .زیرا کورتیزول تشکیل RNA در بسیاری از بافتهای خارج کبدی و به ویژه عضلات و بافت لنفاوی را نیز کاهش  می دهد.
این دو اثر ممکن است احتمالا ناشی از کاهش انتقال آمینواسیدها به داخل بافت های خارج کبدی باشند .
همزمان با کاهش پروتئین ها در سایر نقاط بدن ،  پروتئین های کبدی زیاد می شوند .علاوه بر آن پروتئین های پلاسما نیز افزایش می یابد.
کورتیزولانتقال آمینواسیدها را به داخل سلول های عضلانی و سایر سلول های کبدی کاهش داده و انتقال آمینواسیدها به داخل سلول های کبدی را افزایش می دهد.
در نتیجه کاهش انتقال آمینواسیدها به داخل سلول های خارج کبدی ، غلظت  داخلی سلولی آمینواسیدها و سنتز پروتئین ها را کاهش می دهد.

آثار بیو شیمیایی کورتیزول :

این آثار در جهت بازگرداندن تعادل متابولیسم پس از بروز استرس و یا حین استرس مزمن هستند . آثار آن بر متابولیسم مواد به صورت زیر است :

اثر بر متابولیسم کربوهیدرات ها :
 شناخته شده ترین تاثیر کورتیزول تحریک گلوکونئوژنز در کبد است . که این حاصل دو تاثیر آن است :
1) کورتیزول آنزیم هایی را که برای تبدیل اسید های امینه به گلوکز در سلول های کبد لازم است افزایش می دهد .
 2) کورتیزول اسید های امینه را از بافت های خارج کبدی به ویژه عضلات آزاد می کند .یکی از اثرات افزایش گلوکونئوژنز افزایش ذخیره ی گلیکوژن در سلول های کبد است که این باعث می شود که هورمون های گلیکولیتیک بتوانند در مواقع لازم سطح گلوکز را افزایش دهد . کورتیزول مصرف گلوکز توسط اکثر سلول های بدن را کاهش می دهد .

اثر بر متابولیسم پروتئین :
کاهش پروتئین های سلولی که علت آن کاهش ساخت پروتئین های جدید و افزایش کاتابولیسم پروتئین های موجود است . کورتیزول سطح پروتئین ها را در کبد و پلاسما افزایش می دهد .

اثر بر متابولیسم چربی ها :
کورتیزول به همان روشی که اسید های آمینه را از عضله آزاد می کند آزادسازی اسید های چرب را از بافت چربی افزایش می دهد . در نتیجه غلظت اسید های چرب آزاد در پلاسما افزایش میابد که به افزایش مصرف آن برای تامین انرژی می انجامد . همچنین به نظر می رسد که کورتیزول اکسیداسیون اسید های چرب را در سلول ها به طور مستقیم افزایش می دهد.
فیزیولوژی گایتون - جلد 3