نازایی دورگه :
جاندار حاصل از آمیزش افراد دو گونه ، زیستا ولی نازا می باشد. نازایی دو رگه عاملی است که اجازه نمی دهد تبادل ژن بین گونه های نزدیک پایدار و مخلوطی ار ژن های دو گونه به نسل بعد منتقل شود.
مثال : قاطر که از آمیزش اسب و الاغ به وجود می آید ، زیستا ولی نازا است.عدد کروموزومی الاغ2n=62 و در اسب 2n=64 می باشد.از آمیزش این دو قاطر به وجود می آید که 63 کروموزوم دارد و اکثر کروموزوم ها همولوگ نیستند و توانایی تشکیل تتراد ندارند. پدر قاطر می تواند اسب یا الاغ باشد. نتیجه ی آمیزش اسب ماده و الاغ نر قاطر معمولی و ا اسب نر و الاغ ماده قاطر کوچک (hinny ) می باشد.
دورگه های حاصل از شیر و ببر : لیگر ها از آمیزش شیر نر و ببر ماده به وجود می آیند. بسیار بزرگ بوده و تا 500 کیلو گرم وزن دارند. یال لیگر های نر به شیر شباهت داشته ولی یال آنها دیرتر مومی یابد و از نظر اندازه کوتاهتر است( به علت ترشح تستوسترون کمتر) و اغلب نر ها نازا هستند. لیگرهای نر و ماده دارای شکم نقطه نقطه و پشت راه راه هستند. لیگرهای ماده اغلب زایا هستند.
تایگون ها از آمیزش شیر ماده و ببر نر : نسبت به لیگر ها نادرند. اغلب کوچکتر از والدین خود هستند. تایگون ها ی ماده اغلب زایا هستند و قادرند با شیر یا ببر یا گونه های دیگر مانند پلنگ های Leopard و Jaguar آمیزش کنند. ولی دورگه ها همگی نازا بوده و قادر به انتقال ژن های خود به نسل بعد نیستند.
نازیستایی دورگه :
گامت های نر و ماده ی افراد دو گونه ی مختلف با هم ترکیب شده و زیگوت تشکیل می شود ؛ ولی به علت ناسازگاری ژنی دو گونه ، جنین در مراحل اولیه ی نمو می میرد.بنابراین لقاح گامت ها و تشکیل زیگوت به معنی قطعی شدن اختلاط ژنتیکی گونه ها نیست.
مثال1: اگر احیانا ً بین گونه های مختلف قورباغه آمیزش صورت گیرد ،مراحل نمو جنینی به درستی طی نمی شود و حتی اگر زاده ها به دنیا بیایند قبل از سن تولید مثل می میرند.
مثال 2: از آمیزش گوسفند و بز سلول تخم تشکیل می شود ولی هرگز زاده ای متولد نمی شود.
مثال ۳ : تمام دورگه های حاصل از لقاح آزمایشگاهی تخمک های غوک بزرگ آمریکایی با اسپرم های قورباغه ی پلنگی در مراحل اولیه ی جنینی می میرند.
ناپایداری دودمان دو رگه:
در نسل اول آمیزش افراد دو گونه ، دورگه های حاصل زیستا و زایا هستند ولی از آمیزش این دورگه ها با یکدیگر و یا با یکی از گونه های اولیه، زاده های زیستا و زایا متولد نمی شوند.
مثال:زاده های حاصل از نسل اول گونه های مختلف پنبه ، زایا و زیستا می باشند .ولی در نسل دوم دانه ها پیش از جوانه زدن می میرند و یا زاده ها ضعیف و ناقص خواهند بود.
میزان ناپایداری دودمان دورگه در نسل دوم آمیزش بین دو گونه ی مختلف گل آفتابگردان۸۰٪ است.یعنی ۸۰ ٪ در نسل دوم دارای نقایصی بوده و قادر به تولید مثل موفق نخواهند بود
